۞ خداوند متعال می فرماید:
سه شنبه, ۴ اردیبهشت , ۱۴۰۳ برابر با 15 شوال 1445 - Tuesday, 23 April , 2024
سوال:
اگر زنی قبل از طواف زیارت حیض شود و برای وی در این زمان امکان اقامت تا پاک شدن از حیض وجود ندارد زیرا رفت و برگشت آن همراه با کاروان و پروازش با هواپیمای مشخصی است و توانایـی ذبح شتر را ندارد تاکه در حالت حیض طواف نماید و برای جبران آن شتری ذبح نماید.
حال بفرمایید فرد مذکور چکارکند؟
پاسخ:
در این مورد اقوال متعددی از فقهاکرام منقول است که بشرح ذیل‌اند:
۱-شخصی دیگر را از طرف خود نیابتاً بفرستد تا بعد از انجام دادن طواف زیارت خود، از طرف او نیز طواف زیارت انجام دهد.
و جاء فی الفتح العزیز للرافعی الکبیر الشافعـی فی الفصل التاسع فی الرمی من الکتاب‌الحج:
«ان العاجز عن الرمی بنفسه لمرض أو حبس ینیب غیره لیـرمی عنه، لان الانابه جائزه فی اصل الحج فکذالک فی ابـعاضه وکـما ان الانابه فی الحج انما تجوز عند العله اللتی لایرجی زوالها فکذالک الانابه فی الرمی، لکن النظر هنا الی دوامها ای آخر وقت الرمی، وکما ان النائب فی اصل الحج لا یحج عن المنیب الا بعد حجه عن نفسه فـالنائب فـی الرمی لایرمی عن المنیب الا بعد ان یرمی عن نفسه».
و فی الفتاوی الاسلامیه: و تخریجاً عـلی هذا:
«(یجوز للمرأه اذا فاجاها الحـیض قبل طواف الافاضه و لم یمکنها البقاء فی مکه الی حین انقطاعه ان تنیب غیرها فی هذا الطواف علی ان یطوف عنها بعد طوافه عن نفسه و ان ینوی الطواف عنها نـائباً مــودیاً طوافها بکل شروطه».(الفتاوی الاسلامیه: ۸/۲۹۲۶)
یعنی همانگونه که در رمی جمرات نیابت جایز است و آن جزئی از احکام حج است نیابت در طواف نیز جایز است زیراکه این هم جزئی ازآن است اگر چه درکتب احناف نیابت در طواف زیارت را درست قرار نداده‌اند اما این مشکل در زمانه آنها نبوده و امروزه‌که مشکلات زیادی وجود دارد و راه حلی وجود ندارد این قول نوشته شده است.
۲- یا داروئی که مانع حیض باشد استفاده نموده غسل و طواف بکند.
«او ان تستعمل دواء لوقفه و تغتسل وتطوف».(الفتاوی الاسلامیه:۸/۲۹۲۷)
٣-اگر در تمام روز خون ادامه ندارد بلکه گاه‌گاهی منقطع می‌شود، در حین انقطاع طواف کند زیرا یک قول از امام شافعی رحمه الله این است که انقطاع در ایـام حیض در حکم طهر می‌باشد و این قول موافق مذهب امام مالک و امام احمد رحمه الله است.
«او اذا کان الدم لا یستمر نزوله طوال ایام الحیض بل ینقطع فی بعض ایام مدته عندئذٍ یکون لها ان تطوف فی ایام الانقطاع عملاً باحد قولی الامام الشافعی رحمه الله القائل: ان النقاء فی ایام انقطاع الحیض طهر، و هذا القو‌ل ایضاً یوافق مذهب الامامین مالک و احمد».(الفتاوی الاسلامیه:۸/۲۹۲۷)
۴- موضع دم را با پارچه‌ای به پیچد تا خون جاری نشود و غسل‌کـرده طواف نماید بنابر اعذاری که در سؤال مذکور است در این صورت طبق مذهب امام احمد بن حنبل و امام شافعی رحمه الله چیزی برو‌ی واجب نمی‌گردد.
«و قد اجاز بعض الفقهاء الحنابله و الشـافعیه للـحائض دخو‌ل المسجد للطواف بعد احکام الشد و العصب و بعد الغسل، حتی لا یسقط منها ما یوذی الناس و یلوث المـسجد و لافدیه علیها فـی هــذه الحـال باعتبار حیضها -مع ضـیـق الوقت و الاضـطرار للسـفر-مـن الاعذار الشرعیه. و قد افتی‌کل من الامام ابن تیمیه و ابن القیم رحمه الله بـصحه طواف الحائض طواف الافاضه اذا اضطرت للسفر مع صحبتها بشرط ان تعصب موضع خروج دم الحیض حتی لاینزل منها شیی منه فی المسجد وقت الطواف».(الفتاوی الاسلامیه: ۸/۲۹۲۷)
زنی‌که با مشکل حیض یا نفاس قبل از طواف زیارت مواجه شده است و امکان ماندن را ندارد می‌تواند هرکدام از روشهای مذکور را که در توان اوست اختیار نماید.
«فللمراه الحاجه اللتـی یفاجأها الحیض و النفاس و یحول بینها و بین طواف الافاضه مع تعذر البقاء بمکه حتی ارتفاع عذرها، ان تسلک ای طریق من هذه الطرق اللتی قال بها الفقهاء».
هذا ملخص ما فی الفتاوی الاسلامیه من دارالافتاء المصر یه المجلد الثامن:
ص۲۹۲۶، ۲۹۲۷٫
تذکر: با توجه به اینکه آنچه در سؤال نوشته از مسائلی است‌که بسیاری از زنها به آن مبتلا می‌شوند و امکان ماندن برای آنها تا پاک شدن از حیض وجود ندارد و ماندن در حال احرام تا سال آینده و برگشتن در سال بعدی امـروزه از مشکلاتی است‌که قابل تصور نیست و « طبق‌گفته علامه مفتی محمد تقی عثمانی مدظله در درس ترمذی جلد سوم: در کتابهای مذهب حنفی راه حلی برای آن یافت نمی‌شود» لذا اگر در وقت ضرورت و نیاز شدید مطابق اقوالی‌که در جواب نوشته شده عمل شود شرعاً اشکالی ندارد.
تمامی مطالب این سایت متعلق به دارالافتاء مرکزی اهل سنت می باشد و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی سایت : کلکسیون طراحی