سؤال:

حکم پوشیدن عمامه سیاه را از نظر شرعی همراه با دلایل فقهی و حدیثی بیان فرمایید؟

جواب:

۱- بهترین لباس، لباس سفید است و عمامه جزو لباس است؛ ۲- فقها و محدثین درباره‌ی پوشیدن عمامه سیاه و ثبوت آن از سنت و توجیهات آن بحث‌های طولانی کرده‌اند، قول راجح و مفتی‌به بر جواز پوشیدن آن است؛ البته در مناطقی که در ماه‌های مخصوص به صورت شعار و نشانی یک گروه و فرقه خاص باشد، نباید پوشید[۱].

دلایل:

[۱] – و فی سنن النسائی: أخبرنا عمرو بن منصور قال حدثنا الفضل بن دکین عن شریک عن عمار الدهنی عن أبی‌الزبیر عن جابر  قال: دخل النبی  یوم الفتح و علیه عمامه سوداء صحیح سنن النسائی لأحمد النسائی. (۸/۲۱۱٫)

و فی صحیح مسلم: (و حدثنا) أبوبکر بن ابی‌شیبه و الحسن الحلوانی قالا حدثنا أبو اسامه عن مساور الوراق قال حدثنی و فی روایه الحلوانی قال: سمعت جعفر بن عمرو بن حریث عن ابیه قال کأنی انظر إلی رسول الله  علی المنبر و علیه عمامه سوداء قد ارخی طرفیها بین کتفیه و لم یقل أبوبکر علی المنبر . صحیح مسلم، (۴/۱۱۲٫)

و فی السنن الکبری للبیهقی: أخبرنا أبوالحسن: العلاء بن محمد بن أبی‌سعید الإسفرائینی بها أخبرنا أبوسهل: بشر بن أحمد حدثنا إبراهیم بن علی الذهلی حدثنا یحیی بن یحیی أخبرنا وکیع عن مساور الوراق عن جعفر بن عمرو بن حریث عن أبیه: أن النبی  خطب الناس و علیه عمامه سوداء. أخرجه مسلم فی الصحیح عن یحیی بن یحیی. السنن الکبری للبیهقی و فی ذیله الجوهر النقی، (۳/۲۸۱٫)

و فی الجامع الصحیح: [ ۱۷۳۵ ] حدثنا محمد بن بشار حدثنا عبدالرحمن بن مهدی عن حماد بن سلمه عن أبی الزبیر عن جابر قال دخل النبی  مکه یوم الفتح و علیه عمامه سوداء قال و فی الباب عن علی و عمر و ابن حریث و ابن عباس و رکانه قال أبوعیسی حدیث جابر حدیث حسن صحیح. الجامع الصحیح سنن الترمذی، (۴/۱۲۲٫)

وفی الجمع بین الصحیحین البخاری و مسلم: عن جعفر بن عمرو بن حریث عن أبیه أن رسول الله  خطب الناس و علیه عمامه سوداء و فی حدیث أبی أسامه عن مساور الوراق کأنی أنظر إلی رسول الله  و علیه عمامه سوداء قد أرخی طرفیها بین کتفیه و عن أبی‌بکر البرقانی من روایه محمد بن أبی عمر عن أبی أسامه کأنی أنظر إلی النبی  الساعه و هو علی المنبر یخطب و علیه عمامه سوداء قد أرخی طرفیها بین کتفیه.  الجمع بین الصحیحین البخاری و مسلم، (۳/۴۰۳٫)

و فی شرح النووی: و إنما لبس العمامه السوداء فی هذا الحدیث بیانا للجواز شرح النووی علی مسلم، (۹/۱۳۳٫)

و فی مجمع الأنهر: (و یستحب) الثوب (الأبیض و الأسود) لقوله علیه الصلاه و السلام: «إن الله یحب الثیاب البیض و إنه خلق الجنه بیضاء» و قد روی أنه علیه السلام لبس الجبه السوداء و العمامه السوداء یوم فتح مکه مجمع الأنهر فی شرح ملتقی الأبحر، (۸/۱۴۹٫)

و فی حاشیه رد المحتار: و فی شرح الملتقی من فصل اللباس: و یستحب الابیض و کذا الاسود لانه شعار بنی العباس، و دخل علیه الصلاه و السلام مکه و علی رأسه عمامه سوداء اه. حاشیه ردالمحتار، (۲/۱۶۲٫)

و فی حاشیه الطحطاوی: (قوله و ندب لبس السواد )جبه او عمامه او رداءا لحدیث یدل علیه ذکره فی السیر الکبیر و التقید بالسواد للاحتراز عن لبس الاحمر. حاشیه الطحطاوی: ۴/۳۶۲ ، نقل از احسن الفتاوی ۹/۲۷۰٫

و فی الهندیه: ندب لبس السواد و إرسال ذنب العمامه بین الکتفین إلی وسط الظهر، کذا فی الکنز. الفتاوی الهندیه ، ۴۳ / ۱۴۹٫