سوال:

شخصی عشر زعفران خود را جدا کرده و قصد داشته تا به فقیر بدهد، در بین راه، همان مقدارعشر زعفران، دزدیده می شود، اکنون آیا عشر وی ادا شده است یا دوباره باید عشر را پرداخت کند؟

پاسخ:

بر اساس فقه احناف، در مسأله ی فوق، شخص مزبور باید عشر زعفران های خود را دوباره اداء کند؛ زیرا اصل درمصرف عشر و زکات آن است که به شخص فقیرتملیک گردد و از آنجایی که در مسأله ی مذکور ، مال عشر، دزدیده شده وشرط تملیک صورت نگرفته است ، لذا از ذمه ی وی ساقط نشده و پرداخت دوباره آن، لازم و ضروری است.

دلایل و منابع:

قال فی الدر: (هی) …(تملیک) خرج الإباحه، …( جزء مال ) خرج المنفعه، … (عینه الشارع ) و هو ربع عشر نصاب حولی خرج النافله و الفطره( من مسلم فقیر) و لو معتوهاً ( غیر هاشمی و لا مولاه) أی: معتقه، ( مع قطع المنفعه عن الملک من کل وجه) فلایدفع لأصله و فرعه ( لله تعالی) بیان لاشتراط النیه. ( ردالمحتار علی الدر المختار، کتاب الزکاه، ۳/۲۰۳-۲۰۶، ط: مکتبه رشیدیه )

و فی خلاصه الفتاوی: رجل عزل زکاه ماله و وضعها فی ناحیه بیته فسرقها سارق لایقطع یده للشبهه و علیه ان یزکیها. ( خلاصه الفتاوی، کتاب الزکاه، الفصل الخامس فی زکاه المال، ۱/۲۳۸، ط: مکتبه رشیدیه)

و در فتاوای حقانیه آمده است: سوال: ایک شخص نےاپنے جمله مال سے زکاه کا مال جدا کرکے اپنے پاس رکھ لیا، ابہی اس نے وه مال غرباء و مساکین میں تقسیم نہیں کیاتھا که چوری ہو گیا، تو کیا یه شخص اب زکاه دوباره ادا کرے گایا نہیں ؟ الجواب: زکاه کا اپنے جمله مال سے صرف جدا کرنا کافی نہیں بلکه ادائیگی کے لئے کسی فقیر و مسکین کو تملیک کر دینا لازمی امر ہے بدون اس کے زکاه ادا نہیں ہوگی، چونکه صورت مسئوله میں زکاه کا مال چوری ہوگیاہے جس میں تملیک کی شرط مفقود ہےاسلیئے موصوف کیلئےزکاه کا دوباره ادا کرنا لازمی ہے. (فتاوی حقانیه، کتاب الزکاه، باب وجوب الزکاه، ۳/۵۳۵، ط: جامعه العلوم حقانیه)