سؤال:

حد و حدود ریش را بیان فرمایید؟ و از کجا شروع می‌شود؟ و کدام حصه جزو سر است و کدام جزو ریش است؟ و نیز بفرمایید جواز گرفتن موهای رخسار از کجا ثابت است؟

جواب:

در زبان عربی«لُحی» به آن استخوانی گفته می‌شود که دندان‌ها بر روی آن هستند و موی ریش روی همین استخوان می‌روید، پس به آن «لحیه» می‌گویند. حدّ شرعی ریش یک قبضه (مشت) می‌باشد در نزدیکی گوش یک استخوانی است، از این استخوان به بالا حد و حدود سر است و از این استخوان به پایین جزو ریش شمرده می‌شود موهای رخسار، چون جزو ریش نیستند[۱].

دلایل:

[۱] – و فی الجامع الاحکام اللّحیه: الخلاصه فی حدّ اللّحیه: تبدأ عرضا من شعر الخدین العارضین و الصدغین الی الشعر النابت تحت الخدین الحنک من طریق اَسفل اللّحین و طولها شعر ال…… مع شعر الذقن الی الشعر النابت تحت الذقن کل ذلک لحیه. جامع الاحکام اللحیه، الفصل الاول: ۱۶٫

و فی حاشیه الطحاوی: لا بأس بأن یأخذ شعر الحاجبین و شعر وجهه ما لم یتشبّه بالمخنثین. (حاشیه الطحاوی علی مراقی الفلاح،‌کتاب الحظر و الاباحه: ۴/۱۸۶٫)

و فی دررالحکام: و أما الأخذ من اللحیه، و هی دون القبضه کما یفعله بعض المغاربه و مخنثه الرجال فلم یبحه أحد و أخذ کلها فعل مجوس الأعاجم و الیهود و الهنود و بعض أجناس الإفرنج کما فی الفتح. درر الحکام شرح غرر الأحکام: ۲/۴۸۸٫

و فی فیض الباری: أما الأشعار التی علی الخدین فلیست من اللحیه لغهً؛ و إن کره الفقهاءُ أخذَها، لأنه إن کان بالحدید، فذلک یوجبُ الخشونه فی الخدین، و إن کان بالنتف، فإنَّه یُضعف البصرَ. فیض الباری، کتاب اللباس، باب قص الشارب: ۴/۳۸۰،

کذا فی فتاوی محمودیه، باب خصال الفطره: ۱۹/۴۲۱٫