سوال:

آیا در شریعت اسلام، استمناء (خود‌ ارضایی) حرام است یا نه؟ آیا در کتب فقهی هیچ راه جوازی‌ برایش نیامده است؟ در ضمن، راهکار محفوظ ماندن از آن چیست؟

لطفا راهنمایی بفرمائید

جزاکم الله خیرا

پاسخ:

استمناء‌، به معنی خارج نمودن منی از بدن با هر کیفیتی غیر از جماع می‌باشد. این کار، عملی شنیع بوده و از دیدگاه شریعت اسلام، حرام و نا‌جائز و از جمله‌ی گناهان کبیره می‌باشد؛ زیرا الله تعالی می‌فرماید: *(وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ)* هم‌چنین در کتب فقهی، به صراحت حکم بر حرمت این عمل ذکر شده است. علاوه از آن، طبق شواهد پزشکی در این عمل، ضرر‌های زیادی برای جسم وجود دارد. از جمله: ضعف شدید اعصاب، ضعف بینایی، اختلال در گوارش، اختلال در غده‌های مهم بدن، لرزش در دست و پا به مرور زمان، انحناء و خمید‌گی تدریجی در ستون فقرات، ایجاد التهاب در بیضه‌ها و ….

کما فی الدر المختار للحصکفیِّ رحمه‌الله: «الاستمناء حرامٌ و فیه التعزیرُ». (باب الوطء الذی یوجب الحد والذی لا یوجبه ۴/۴۹۲)

و الفقه الإسلامی و ادلته: «و یَحرُم الاستمناءُ لقوله عز‌وجل: {والذین هم لفروجهم حافظون إلا على أزواجهم أو ما ملکت أیمانهم، فإنهم غیر ملومین}. و لأنها مباشَرهٌ تفضی إلى قطع النسل، فإن فعل عُزِّر و لم‌یُحَد؛ لأنها مباشره محرمهٌ من غیر إیلاج، فأشبهت مباشرهَ الأجنبیه فیما دون الفرج». (القسم الخامس: الفقه العام، الباب الأول – الحدود الشرعیه، الفصل الأول: حد الزنا ۷/۲۹۲)

و فی موسوعه الفقهیه الکویتیه: «یُکره تحریماً الاِستمناءُ بالکفِّ و نحوِه بدونِ عذرٍ، لقوله تعالى: {وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ}. فلم‌یُبِحِ الاِستمتاعَ إلا بالزَّوجهِ و الأمهِ. و أَیضاً فإِنَّ فیه سَلخَ الماءِ و تهییجَ الشَّهوهِ فی غیرِ محلِّها بغیر عُذرٍ». (الأحکام المتعلقه بالمنی: حکم إنزال المنی بالید، ۳۹/۱۴۰)

و کذا فی الفقه على المذاهب الأربعه: «و الاستمناءُ بالید ذنبٌ کبیر و إثم عظیمٌ، نهى عنه الشارعُ و حذَّر منه الرسولُ صلى‌الله‌علیه و‌آله و‌سلم لمِا یترتَّب علیه من الأمراض الصحیهِ و الاجتماعیه و قد ورَد أنَّ صاحبَه یأتی یومَ القیامه و یدُه حُبلى إذا مات و لم‌یَتب مِن ذنبه». (مبحث حد اللواط ۵/۶۵)

فقهای‌ بزرگوار در یک صورتِ خیلی نادر و ضروری، اجازه استمناء‌ را داده‌اند و آن هم در صورتی است که فردی احتمال ارتکاب زنا را قوی دانسته و اگر خود‌ارضایی نکند، در زنا واقع می‌شود. بنابراین علما تصریح کرده‌اند که فقط در همین یک صورت، راه جواز وجود دارد، تا طبق قاعده‌ی «اختیار أهون الشَّرین و أخفُّ الضررین» از میان بد و بدتر، بد را انتخاب کند. در این صورت، امید است که الله تعالی وی را مؤاخذه نکند.

لما فی الدر: «ولو خاف الزنا، یُرجى أن لا وبالَ علیه». (الدر المختار، باب ما یفسد الصوم ۷/۴۰۳)

و فی بحر الرائق شرح کنز الدقائق:و إن أراد تسکینَ الشهوه، یُرجى أن لا‌یکون علیه وبال. کذا فی الولوالجیه. (باب ما یفسد الصوم وما لا یفسده ۵/۲۲۱)

طبق رهنمود نبوی علیه‌السلام، بهترین راه علاج برای محفوظ ماندن از این گناه و مصون ماندن از این بیماری خطرناک، روزه است. هم‌چنین خواندن نماز و استغفارِ زیاد نیز مفید است.

قال‌النبیُّ صلی‌الله‌علیه و‌آله و‌سلم: «یا معشرَ الشباب! مَن إستطاع منکم الباءهَ فلیتزوَّج، فإنه أغضُّ للبصر و أحصنُ للفرج و مَن لم‌یَستطعْ فعلَیه بالصوم، فإنه له وجاءٌ». (صحیح البخاری)

والله سبحانه و تعالی اعلم بالصواب