سوال:

شخصی بنام زید فعالیت و پیگیری می‌کند تا در یک روستا، شرکت تعاونی روستایی دایر نماید شخص مذکور یک نفر را به عنوان فروشنده شرکت به سازمان تعاون معرفی می‌کند و ضامن آن هم می‌شود و با آن شخص چنین قرار داد می‌گذاردکه من وتو در منافع و ضرر این شرکت شریک هستیم و شماکه فروشنده هستید تحویل‌کوپن و مسائل دیگر شرکت را با مشورت من پی‌گیری‌کنید.

تا مدت سه سال این دو نفر به همین صورت‌کار می‌کنند و اگر جنسی و…. از شرکت برده‌اند با هم تصفیه حساب نکرده‌اند و پس از سه سال زید از آن منطقه به منطقه دیگری کوچ ‌می‌کند ولی درسال یک‌بار یادوبار به نزد فروشنده مراجعه می‌کند و از اوضاع و احوال شرکت جستجو می‌نماید.

حالا پس از گذشت چند سال فروشنده اظهار می‌دارد که شما هیچ گونه حقی در این شرکت ندارید چون در طی این چند سال هیچ‌کاری انجام نداده‌اید.

یادآوری می‌شود این دو نفر در طول این مدت با هم عقد شرکت را فسخ نکرده‌اند و فروشنده هم مسئله را بطریق شرعی مطرح ننموده است‌.

حال استفتاء این است‌که دو نفر مذبور با هم شریک قرار می‏‎گیرند یا خیر؟ و این شرکت  به قوت خویش باقی است یا خیر؟ و در آینده هم شریک می‌باشند یانه؟

لازم بیادآوری است که مدعی علیه منکر شرکت در آغاز کار نیست البته اظهار می‌دارد که با من بعد از سه سال همکاری خاصی نداشته است‌.

پاسخ:

صورت مذکور شرکت عقد است و در شرکت عقد هر یکی از شرکاء در سهمیه خود اصاله عمل می‌کند و در سهمیه شریک وکاله‌.

بنابر این تا زمانیکه این عقد را فسخ نکنند هر دو شریک هستند برابر است‌که هر دو برابر کار کنند یا یکی بیشترکارکند و دیگری‌کمتر و یا یکی‌کارکند و دیگری بنابر عذری یا بدون عار اصلاکار نکند.

وفی المجله‌:

«‌استحقاق الربح انما هو بالنظر الی الشرط الذکور فی عقد الشرکه و ‌لیس هو بالنظر الی العمل الواقع فالشریک المشروط عمله ولو لم یعمل بعدکانه عمل مثلاً الشریکان شرکه صحیحه فی حال اشتراط العمل علی‌کلیهما اذا عمل احدهما و لو لم‌ یعمل ‌الآخر بعدر او بغیر عذر یقسم الربح ‌بینهما علی الوجه الذی اشترطاه حیث‌کل واحد منهما وکیل عن الآخر فبعمل شریکه یعد هو ایضا ًکانه عمل‌«(المجله الماده۱۳۴۹)